Plastics

Cellulose Acetaat (CA)

Algemene informatie

Beschrijving

Cellulose acetaat (CA) wordt in de filmindustrie als vervanger voor de 'nitraatfilm' gebruikt omdat acetaat, in tegenstelling tot cellulose nitraat, niet vlambaar is. CA werd vanaf de jaren '30 vooral toegepast, middels de spuitgietmethode, voor het imiteren van natuurlijke materialen. Na de tweede wereldoorlog werden hiervoor modernere plastics gebruikt. Ondanks dat het een vervanger voor het brandbare cellulose nitraat is, is cellulose acetaat zeer gevoelig voor degradatie. Dit uit zich in een azijnzuurgeur, vervorming van het materiaal, craquele, vorming van wit kristallijn materiaal op het oppervlak. De degradatie is afhankelijk de samenstelling.

Geschiedenis

Cellulose acetaat is ontdekt in 1865. Pas in 1904 konden er producten van worden gevormd waardoor het in 1910 commercieel beschikbaar werd. Het is tot de jaren 60 veel geproduceerd. Daarna is het gebruik afgenomen.

Verschijningsvormen

Cellulose acetaat is een semi-synthetisch plastic. Het heeft goede eigenschappen voor schildpadschildimitatie, zoals een hoge glans, transparantie en stevigheid. In de jaren '30-'80 is het veel gebruikt voor haarspelden, sigarendoosjes, speelgoed en als folie. Tegenwoordig wordt het vooral nog voor specifieke toepassingen als brilmonturen en in mindere mate als filmdrager gebruikt.

Eigenschappen

Thermoplast
Dichtheid: 1.27-1.34 g/l
Smeltpunt: 230-260 °C
Glasovergangstemperatuur: 173-203 °C
Celstructuur (in geval van schuim): Niet van toepassing
Geur: Azijnzuurgeur (vinegar syndrome) bij degradatie
Gevoel: Geen kenmerkend gevoel
Geluid: Geen kenmerkend geluid
UV-straling (in geval van kleurloos transparant): Licht duidelijk geel op.
Polarisatie-filters (in geval van glashelder CA): Geeft geen kleurpatroon; er is (bijna) geen verschil zichtbaar bij het gebruik van polarisatiefilters.

Degradatie

Proces

CA degradeert d.m.v. autokatalytisch verval. Daarnaast kan hydrolyse plaatsvinden.

Bijzonderheden

CA wordt gezien als een probleemplastic vanwege autokatalytisch verval.

Verschijnselen

Visuele kenmerken: Vergeling, craquele, afname mechanische eigenschappen (scheuren, breuken), vervorming (warping), nat oppervlak (weeping), witte kristallijne uitslag op het oppervlak.

Gevoeligheid

Hooggevoelig voor autokatalyse, hoge RV en schommelende RV; middengevoelig voor UV-straling en licht, laaggevoelig voor zuurstof en ozon

Preventieve Conservering

Aandachtspunten

Cellulose acetaat kan azijnzuur afgeven. Deze zuren kunnen de degradatie verder accelereren. Het kan ook andere materialen aantasten (bv. metalen corroderen). Vanwege dit autokatalytische proces is het goed om CA zo koud mogelijk op te slaan en objecten niet verpakt bewaren. Goed geventileerd. Niet in de directe omgeving van andere objecten. Geactiveerd charcoal (en gebufferd papier?) kan bij het object worden geplaatst om de zuren op te vangen. Omdat CA gevoelig is voor hydrolyse is het belangrijk een hoge en fluctuerende RV te vermijden.
T: -20-0°C (koeler opslaan vertraagt de autokatalytische degradatie)
Lichtgevoeligheid: ~ 30 Mlx.h tot 1 jwv
UV-straling: max. 75 µW/lm
RV: 20-30%