Plastics

Polyamide (PA)

Algemene informatie

Beschrijving

Er zijn veel verschillende soorten polyamide, de chemische bouwstenen kunnen variëren, maar ze worden altijd door amide-bindingen aan elkaar gelinkt. De bekendste vorm van PA is waarschijnlijk nylon. Van nature heeft PA meestal een melkachtig witte kleur en reflecteert het UV-straling heel sterk. Als folie kan PA kleurloos transparant zijn; maar als het dikker wordt zal PA hooguit lichtdoorlaatbaar zijn. Qua kosten zit PA in het middensegment. Het is niet heel duur, maar ook niet heel goedkoop.

Geschiedenis

Het eerste patent voor polyamide dateert uit 1931 en in de jaren daarna is PA in verschillende applicaties op de markt gekomen. Een van de eerste applicaties was het gebruik van de PA vezel voor (nylon)kousen en overhemden. In de tweede wereldoorlog werden parachutedoeken van PA vezels gemaakt. Vanaf 1941 wordt PA ook in gegoten vorm gefabriceerd, vooral voor militaire toepassingen. Na de tweede wereldoorlog kwamen meer civiele toepassingen van gegoten PA op de markt.

Verschijningsvormen

PA is vooral bekend als nylon, en wordt als vezel veel gebruikt in bijvoorbeeld textiel, vislijnen en borstelharen van tandenborstels. PA wordt ook als folie en plaat geproduceerd en kan in mallen gegoten en gespoten worden. Het wordt gebruikt in applicaties zoals skibindingen, tiewraps, brillen en aanstekers. PA wordt ook als vervanging van metaal (bv. aluminium) gebruikt, dit vanwege de stijfheid en hardheid. Het heeft ook goede slijteigenschappen en een hoge mechanische en impact weerstand. Tegenwoordig is PA een veelgebruikt materiaal bij 3D-printen.

Eigenschappen

Thermoplast
Dichtheid: 1.03-1.33 g/l
Smeltpunt: 176-330 °C
Glasovergangstemperatuur: °C
Celstructuur (in geval van schuim): niet van toepassing
Geur: Geen kenmerkende geur
Gevoel: Geen kenmerkend gevoel
Geluid: Rigide = dof. Folie = geen kenmerkend geluid
UV-straling (in geval van kleurloos transparant): Licht duidelijk blauw op
Polarisatie-filters (in geval van glashelder): Geeft geen (kleur)patroon

Degradatie

Proces

PA is hygroscopisch en hierdoor kan het materiaal gaan krimpen en uitzetten door opname en afgifte van vocht.

Bijzonderheden

Wordt niet gezien als een probleemplastic.

Verschijnselen

Visuele kenmerken: vergeling, barsten, breuken

Gevoeligheid

Hooggevoelig voor schommelende en lage RV; middengevoelig voor UV-straling en licht; laaggevoelig voor zuurstof en ozon en temperatuur.

Preventieve Conservering

Aandachtspunten

PA is hygroscopisch. Daarom is het belangrijk om een zo stabiel mogelijke RV te hebben die bij voorkeur zo rond de 50-55% ligt. Zonder stabilisatoren is PA niet geschikt voor buiten gebruik. PA zal niet snel stress-barsten vertonen. Titanium dioxide - toegepast als pigment - accelereert de foto-degradatie van PA. Vooral PA vezels zijn hier gevoelig voor.
T: 10-30°C
RV: 50-60% met beperkte fluctuaties
Lichtgevoeligheid: ~ 30 Mlx.h tot 1 jwv
UV-straling: max. 75 µW/lm